Ταχύπλοα σκάφη και Νομοθεσία

Από τη δύση μέχρι την ανατολή του ηλίου όλα τα πλοία πρέπει να ανάβουν συγκεκριμένους φανούς έτσι ώστε να δείχνουν την κατάσταση τους στα παραπλέοντα πλοία. Το ίδιο συμβαίνει κατά την διάρκεια της ημέρας όπου τα πλοία είναι υποχρεωμένα να αναρτούν συγκεκριμένα σχήματα ώστε να υποδηλούν την κατάσταση τους.

Βασικές έννοιες.

Εφίστιος φανός. Από τη λέξη καταλαβαίνουμε ότι πρόκειται για ένα φανό πάνω στον ιστό (κατάρτι) του πλοίου. Είναι λευκού χρώματος και φωτίζει τόξο στο ορίζοντα 225 μοιρών μπροστά στο σκάφος.

Πλευρικοί φανοί. (φώτα πορείας) είναι ένα πράσινο δεξιά το οποίο φωτίζει τόξο στο ορίζοντα 112,5 μοιρών μπροστά και δεξιά και ένα κόκκινο αριστερά το οποίο φωτίζει τόξο στον ορίζοντα 112,5 μοιρών μπροστά και αριστερά. Σε μικρά σκάφη τα δύο αυτά φανάρια μπορούν να συνδυαστούν σε ένα δίχρωμο φανάρι.

Φανός Κορώνης είναι ένα φανάρι λευκού φωτός το οποίο τοποθετείται στην πρύμνη του σκάφους και φωτίζει τόξο στον ορίζοντα 135 μοιρών πίσω. Ο φανός Κορώνης συμπληρώνει τον κύκλο των 360 μοιρών. Με αυτό το τρόπο από όποια πλευρά και αν παρατηρούμε ένα σκάφος μπορούμε να διαπιστώσουμε την πορεία του.

Υπάρχουν και οι φανοί όπου δείχνουν την κατάσταση ή το είδος ενός πλοίου.

Φανός ρυμούλκησης: είναι ένα κίτρινο φανάρι με τα ίδια χαρακτηριστικά του φανού Κορώνης. Τοποθετείτε πάνω ακριβώς από το φανό Κορώνης. Χρησιμοποιείται όταν γίνονται ρυμουλκήσεις.

Περίβλεπτος φανός: είναι ένα φανάρι που φωτίζει τόξο στον ορίζοντα 360 μοιρών. Το χρώμα και αριθμοί των περίβλεπτων φανών που ανάβει ένα πλοίο προσδιορίζει την κατάσταση του.

Αναλάμπων Φανός: είναι ένα φανάρι το οποίο αναβοσβήνει με συχνότητα 120 περίπου φορές το λεπτό.

Φανοί μηχανοκίνητου πλοίου μικρότερο των 50 μέτρων

Ένα μηχανοκίνητο πλοίο με μήκος που δεν ξεπερνά τα 50 μέτρα, κατά τη διάρκεια της νύκτας πρέπει να επιδεικνύει:

• Τους πλευρικούς φανούς και φανό Κορώνης (εφόσον κινείται)
• Ένα εφίστιο Φανό.

Φανοί Μηχανοκίνητου πλοίου μεγαλύτερο των 50 μέτρων

Ένα μηχανοκίνητο πλοίο με μήκος που ξεπερνά τα 50 μέτρα, κατά τη διάρκεια της νύκτα πρέπει να επιδεικνύει:
Τους πλευρικούς φανούς και φανό Κορώνης (εφόσον κινείται). Πρέπει να φέρει εκτός από το εφίστιο φανό της προηγούμενης παραγράφου και ένα δεύτερο ο οποίος τοποθετείτε κοντά στη πρύμνη και σε σημείο πιο ψηλά από το πρώτο.

Μηχανοκίνητο σκάφος κάτω των 12 μέτρων

Μπορεί να επιδεικνύει μόνο ένα περίβλεπτο φανό και τους πλευρικούς φανούς.

Για σκάφη κάτω των 7 μέτρων

Μπορεί να επιδεικνύει μόνο ένα περίβλεπτο φανό. Αν όμως είναι εφικτό να επιδεικνύει και τους πλευρικούς. Για μικρά σκάφη και ιστιοφόρα οι πλευρικοί φανοί και ο φανός Κορώνης μπορούν να συνδυαστούν με ένα τρίχρωμο φανό κατάλληλα κατασκευασμένος (κυκλοφορούν στο εμπόριο) ώστε να φωτίζει τις ανάλογες γωνίες στον ορίζοντα (δηλ. 112,5 μοίρες δεξιά πράσινο, 112,5 μοίρες αριστερά το κόκκινο και οι υπόλοιπες 135 το άσπρο πίσω). Στο εμπόριο μπορούμε να βρούμε επίσης και συνδυασμό δίχρωμου φανού ο οποίος τοποθετείτε στην πλώρη του σκάφους ώστε να φωτίζει 112.5 μοίρες δεξιά πράσινο και 112.5 αριστερά κόκκινο.

Φανοί Ρυμουλκού και ρυμουλκούμενου πλοίου.

Μηχανοκίνητο πλοίο το οποίο τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή ρυμουλκεί ένα άλλο και το μήκος του Ρυμουλκίου μετρούμενο από τη πρύμνη του ρυμουλκού μέχρι τη πρύμνη του ρυμουλκούμενου είναι μικρότερο από 200 μέτρα, πρέπει να επιδεικνύει

• Τους πλευρικούς φανούς και φανό Κορώνης (αφού κινείται).
• Φανό ρυμούλκησης.
• Δύο εφίστιους φανούς σε κατακόρυφη γραμμή.

Μηχανοκίνητο πλοίο το οποίο τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή ρυμουλκεί ένα άλλο και το μήκος του Ρυμουλκίου μετρούμενο από τη πρύμνη του ρυμουλκού μέχρι τη πρύμνη του ρυμουλκούμενου είναι μεγαλύτερο από 200 μέτρα, πρέπει να επιδεικνύει

• Τους πλευρικούς φανούς και φανό Κορώνης (αφού κινείται).
• Φανό ρυμούλκησης.
• Τρεις εφίστιους φανούς σε κατακόρυφη γραμμή.

Το ρυμουλκούμενο τώρα πρέπει να επιδεικνύει

• Τους πλευρικούς φανούς
• Φανό Κορώνης (αφού κινείται).

Φανοί Ιστιοφόρου σκάφους

Ένα ιστιοφόρο σκάφος πρέπει να επιδεικνύει:

• Τους πλευρικούς φανούς
• Φανό Κορώνης (αφού κινείται).

Ένα μεγάλο Ιστιοφόρο αν είναι εφικτό μπορεί να τοποθετήσει δύο περίβλεπτους φανούς στους ιστούς (κατάρτια) σε κατακόρυφη διάταξη από τους οποίους ο πάνω να είναι κόκκινος και ο κάτω πράσινος. Σε αυτή τη περίπτωση δεν επιτρέπεται οι πλευρικοί να φανοί να συνδυαστούν με ένα δίχρωμο   πάνω στον ιστό του πλοίου.

Μικρά ιστιοφόρα ή μικρά κωπηλατικά σκάφη μήκους κάτω των 7 μέτρων αν δεν είναι εφικτό να επιδεικνύουν τους πλευρικούς φανούς και φανό Κορώνης να επιδεικνύουν μια πρόχειρη ηλεκτρική λάμπα  η φανό λευκού χρώματος ώστε να γίνεται αντιληπτή η παρουσία τους από άλλα σκάφη.

Φανοί αλιευτικών πλοίων

Αλιευτικό πλοίο που κινείται και ψαρεύει με γρύπο (μηχανότρατα) με μήκος μικρότερο των 50 μέτρων,  πρέπει να επιδεικνύει:

• Τους πλευρικούς φανούς και φανό Κορώνης (αφού κινείται).
• Δύο περίβλεπτους φανούς σε κατακόρυφη διάταξη ο πάνω να είναι πράσινος και ο κάτω λευκός.

Αλιευτικό πλοίο που κινείται και ψαρεύει με γρύπο (μηχανότρατα) με μήκος μεγαλύτερο των 50 μέτρων,  πρέπει να επιδεικνύει:

• Τους πλευρικούς φανούς και φανό Κορώνης (αφού κινείται).
• Δύο περίβλεπτους φανούς σε κατακόρυφη διάταξη ο πάνω να είναι πράσινος και ο κάτω λευκός.
• Ένα εφίστιο φανό κοντά στη πρύμνη και ψηλότερα από τον πράσινο.

Αλιευτικό πλοίο που κινείται και ψαρεύει με κυκλικά δίκτυα (γρι-γρι) με έκταμα αλιευτικών εργαλείων που δεν υπερβαίνει τα 150 μέτρων,  πρέπει να επιδεικνύει:

• Τους πλευρικούς φανούς και φανό Κορώνης (αφού κινείται).
• Δύο περίβλεπτους φανούς σε κατακόρυφη διάταξη ο πάνω να είναι κόκκινος και ο κάτω λευκός.

Αλιευτικό πλοίο που κινείται και ψαρεύει με κυκλικά δίκτυα (γρι-γρι) με έκταμα αλιευτικών εργαλείων που υπερβαίνει τα 150 μέτρων,  πρέπει να επιδεικνύει:

• Τους πλευρικούς φανούς και φανό Κορώνης (αφού κινείται).
• Δύο περίβλεπτους φανούς σε κατακόρυφη διάταξη ο πάνω να είναι κόκκινος και ο κάτω λευκός.
• Ένα περίβλεπτο φανό λευκού χρώματος τοποθετούμενο προς τη πρύμνη και χαμηλότερα από τους δύο προηγούμενους (κόκκινο και λευκός).

Θυμίζουμε ότι σκάφος που κινείται είναι υπόχρεο να επιδεικνύει τους πλευρικούς φανούς και το φανό Κορώνης ώστε να μπορούν τα άλλα σκάφη να διακρίνουν ποια πλευρά του σκάφους βλέπουν, έτσι ώστε να είναι έτοιμοι να εφαρμόσουν το ΔΚΑΣ.

Φανοί Αγκυροβολημένου σκάφους.

Σκάφη με συνολικό μήκος μικρότερο των 50 μέτρων όταν είναι αγκυροβολημένο πρέπει να επιδεικνύει ένα περίβλεπτο φανό λευκού χρώματος τοποθετούμενο στη πλώρη του σκάφους. Για μικρά σκάφη ένα περίβλεπτος φανός λευκού χρώματος.

Σκάφη με συνολικό μήκος μεγαλύτερο των 50 μέτρων όταν είναι αγκυροβολημένο πρέπει να επιδεικνύει εκτός από τον περίβλεπτο φανό λευκού χρώματος στην πλώρη και ένα δεύτερο στη πρύμνη του σκάφους.

Φανοί προσαραγμένου σκάφους.

Τα προσαραγμένα σκάφη πρέπει να επιδεικνύουν τον φανό ή τους φανούς αγκυροβολίας Και επιπροσθέτως δύο περίβλεπτους φανούς κόκκινου χρώματος σε κατακόρυφη διάταξη.

Φανοί Ακυβέρνητου σκάφους.

Ακυβέρνητα σκάφη πρέπει να επιδεικνύουν 2 περίβλεπτους φανούς κόκκινου χρώματος σε κατακόρυφη διάταξη.

Εάν το ακυβέρνητο πλοίο παρασύρεται από τα ρεύματα, τον άνεμο ή κυματισμό (κινείται) τότε πρέπει να επιδεικνύει και τους πλευρικούς φανούς και φανό Κορώνης.

Φανοί πλοηγίδας (πιλοτίνα)

Η πλοηγίδα πρέπει να επιδεικνύει:

• Τους πλευρικούς φανούς και φανό Κορώνης (αφού κινείται).
• Δύο περίβλεπτους φανούς σε κατακόρυφη διάταξη, ο πάνω να είναι λευκός και ο κάτω κόκκινος.

Όπως κάθε οδηγός αυτοκινήτου στους δρόμους οφείλει να ακολουθεί κάποιους κώδικες οδικής κυκλοφορίας έτσι και στην θάλασσα κανονισμοί ρυθμίζουν τη κυκλοφορία των σκαφών ώστε να αποφεύγεται η σύγκρουση μεταξύ τους. Να αναφέρουμε ότι οι διεθνείς κανονισμοί προς αποφυγή συγκρούσεων  ισχύουν το ίδιο για όλα τα πλοία (ακόμα και πολεμικά) σε όλες τις χώρες του κόσμου αλλά και σε όλα τα μήκη και πλάτη της θάλασσας της γης ακόμα και σε ποταμούς και λίμνες.
Στο Διεθνή κανονισμό προς αποφυγή συγκρούσεων περιλαμβάνονται οι βασικοί κανόνες χειρισμού πλεύσης, οι φανοί και τα σχήματα που πρέπει να φέρουν τα πλοία ανάλογα με την χρήση η δουλειά τους τα ηχητικά και φωτεινά σήματα καθώς και τα σήματα κινδύνου. Να αναφέρουμε ότι η κάθε χώρα πέραν του ΔΚΑΣ μπορεί να θεσπίσει εθνικούς ειδικούς κανονισμούς που αφορούν την κίνηση των πλοίων σε συγκεκριμένη περιοχή. Αν πλέουμε σε αυτή την περιοχή οφείλουμε να τους γνωρίζουμε.
Παρακάτω θα αναφέρουμε μερικά βασικά κεφάλαια μόνο από το ΔΚΑΣ και όχι ολόκληρο.

Ορισμοί

Για να μελετήσουμε καλύτερα αυτούς τους κανονισμούς πρέπει να κατανοήσουμε μερικούς ορισμούς τους οποίους θα βρούμε  μέσα στους κανονισμούς.

Πλοίο οποιοδήποτε μέσο χρησιμοποιείται για την μεταφορά ατόμων ονομάζεται πλοίο. Από το πιο μικρό κανό μέχρι το μεγαλύτερο επιβατηγό. Ένας κορμός δέντρου δεν είναι πλοίο. Ένα κορμός δένδρου πάνω στον οποίο κάθεται ένα άτομο και κωπηλατεί είναι πλοίο.

Μηχανοκίνητο πλοίο είναι το πλοίο το οποίο χρησιμοποιεί μηχανές για την πρόωση του.

Ιστιοφόρο πλοίο είναι το πλοίο το οποίο χρησιμοποιεί πανιά για την πρόωση του. Ιστιοφόρο σκάφος το οποίο ταυτόχρονα με τα πανιά του έχει και τις μηχανές του στην συγκεκριμένη στιγμή είναι μηχανοκίνητο.

Πλοίο ασχολούμενο με την αλιεία είναι οποιοδήποτε πλοίο το οποίο ψαρεύει με δίκτυα παραγάδια συρτές ή οποιοδήποτε άλλο τρόπο και περιορίζει τις ικανότητες χειρισμών και ελιγμών.

Ακυβέρνητο πλοίο είναι το πλοίο που για κάποιο λόγο δεν μπορεί να κινηθεί  φυσιολογικά. Πχ μια βλάβη στη μηχανή ή στο πηδάλιο και παρασέρνεται από τα ρεύματα. Προσοχή δεν είναι το πλοίο που δεν έχει καπετάνιο πάνω.

Υδροπλάνο αν και είναι αεροπλάνο από τη στιγμή της προσθαλάσσωσης μέχρι τη στιγμή της αποθαλάσσωση πρέπει να ακολουθεί και αυτό τους κανονισμούς των πλοίων. Όταν βρίσκεται πάνω στην επιφάνεια της θάλασσας είναι πλοίο.

Πλοίο εμποδιζόμενο από το βύθισμα του είναι το πλοίο που λόγω του βυθίσματος του σε σχέση με το βάθος της θάλασσας περιορίζονται οι ικανότητες χειρισμών. Π.χ ένα ιστιοφόρο μέσα στο λιμάνι δεν μπορεί να μανουβράρει τόσο εύκολα όσο ένα μικρό ταχύπλοο σκάφος.

Ο όρος εν πλω χρησιμοποιείται όταν θέλουμε να πούμε ότι ένα σκάφος κινείται.

Προσαραγμένο πλοίο είναι το πλοίο που για κάποιο λόγο π.χ θαλασσοταραχή η βλάβη έχει κολλήσει στο βυθό.

Αγκυροβολημένο πλοίο είναι το πλοίο το οποίο έχει ρίξει άγκυρα και παραμένει ακίνητο.

Δυναμικώς υποστηριζόμενο πλοίο είναι τα γνωστά δελφίνια και τα χόβερ  κραφτ.

Οποιαδήποτε στιγμή πρέπει να λαμβάνουμε υπ΄οψιν μας τους κινδύνους που παραμονεύουν στην περιοχή του σκάφους μας. Πρέπει ανά πάσα στιγμή να τηρούμε οπτική επιτήρηση του χώρου όπου χειριζόμαστε το σκάφος έτσι ώστε σε περίπτωση που κάτι συμβεί να μπορέσουμε να αντιδράσουμε. Ένα παράδειγμα είναι όταν κινείται το σκάφος μας δύσκολα μπορούμε να διακρίνουμε ένα ψαροντουφεκά από απόσταση 500 μέτρων . Αν κινούμαστε με ταχύτητα 50 χιλιομέτρων την ώρα τότε ο χρόνος μέχρι να φτάσουμε τον ψαροντουφεκά είναι 36 δευτερόλεπτα. Σκεφτείτε τώρα για μερικά δευτερόλεπτα να αποσπαστεί η προσοχή μας κάπου αλλού. Τότε μας απομένει πολύ λίγος χρόνος για να αντιδράσουμε σε περίπτωση κινδύνου.

Κάθε χειριστής σκάφους πρέπει να λαμβάνει υπ΄ όψη του και τους πιο κάτω παράγοντες:

Ορατότητα της θάλασσας. Μειώνουμε ταχύτητα στην περίπτωση που κινούμαστε μέσα σε ομίχλη ή κατά την διάρκεια της νύκτας όπου η ορατότητα περιορίζεται. επίσης κατά την ανατολή και δύση του ηλίου οι ανταύγες που δημιουργούνται περιορίζουν την ορατότητα μας.

Την κατάσταση της θάλασσας σε σχέση με το μέγεθος και τις δυνατότητες του σκάφους μας να γνωρίζουμε δηλαδή μέχρι  πιο καιρό μπορεί το σκάφος μας να ανταπεξέλθει.

Το μέγεθος του σκάφους μας στην περίπτωση  χειρισμών ελιγμών και ακινητοποίησης . Διαφορετικά ακούει ένα μικρό ταχύπλοο σκάφος και διαφορετικά ένα πιο μεγάλο σκάφος με όχι και τόσο δυνατές μηχανές.

Το βύθισμα του σκάφους μας σε σχέση με το βυθό.

Την πυκνότητα κυκλοφορίας στη περιοχή που είμαστε. Αυξημένοι κίνδυνοι σε πολυσύχναστες παραλίες.

Αν υπάρχουν ηλεκτρονικά μέσα ναυσιπλοΐας στο σκάφος μας να ξέρουμε τις δυνατότητες του και να μπορούμε να το χειριζόμαστε άριστα.

ΠΡΟΣΟΧΗ σε περίπτωση που έχουμε οποιαδήποτε αμφιβολία ο κίνδυνος σύγκρουσης να λαμβάνεται υπ΄όψιν.

Παρακάτω θα δούμε κάποιους χειρισμούς που οφείλει ένα  μηχανοκίνητο σκάφος να κάνει για να αποφεύγεται ο κίνδυνος σύγκρουσης. Αυτοί οι χειρισμοί πρέπει να γίνονται με τρόπο σταθερό και κατανοητό ως προς το άλλο σκάφος. Δηλαδή οποιαδήποτε μεταβολή της πορείας  ή ταχύτητας για να αποφύγουμε μια ενδεχόμενη σύγκρουση πρέπει να γίνονται σύντομα αλλά και με τρόπο ώστε να γίνονται κατανοητοί από το άλλο σκάφος χειρισμοί.

Όταν πλέουμε κατά μήκος ενός διαύλου ή εισόδους λιμανιών πρέπει να  κινούμαστε πάντοτε στη δεξιά πλευρά. Τα μικρά σκάφη δεν πρέπει να παρεμποδίζουν την πλεύση των μεγαλύτερων σκαφών ή των ιστιοφόρων.

Όταν δύο πλοία συναντιόνται με πορείες αντίθετες ή σχεδόν αντίθετες τότε και τα δύο σκάφη είναι υποχρεωμένα να κινηθούν δεξιά για να αποφύγουν την σύγκρουση. έτσι ώστε όταν συναντήσουμε ένα σκάφος μπροστά μας οφείλουμε να κινηθούμε δεξιά και να απομακρυνθούμε από τη πορεία του. Το ίδιο οφείλει να κάνει και το άλλο σκάφος.

Όταν δύο πλοία κινούνται με την ίδια πορεία και το ένα φθάνει το άλλο τότε το πρώτο μπορεί να προσπεράσει είτε από την δεξιά είτε από τη αριστερή πλευρά του άλλου πλοίου. Όταν δηλαδή κινούμαστε με μεγάλη ταχύτητα και φθάσουμε ένα σκάφος που κινείται με μικρότερη ταχύτητα τότε μπορούμε να το προσπεράσουμε  ελευθέρα κρατώντας μια απόσταση ασφαλείας.

Στη περίπτωση τώρα που δύο μηχανοκίνητα σκάφη διασταυρώνουν τις πορείες τους και υπάρχει ο κίνδυνος σύγκρουσης τότε αυτός που βλέπει τον άλλο προς τη δεξιά του πλευρά οφείλει να απομακρυνθεί από τη πορεία του άλλου. Άρα να θυμάστε σκάφος που κινείτε προς τα δεξιά σας οφείλεται να φυλαχτείτε και να περάσετε από την πρύμνη του. Αν τώρα ένα σκάφος έρχεται από τα αριστερά σας οφείλει να απομακρυνθεί από την πορεία σας. Σε περίπτωση όμως που δεν το πράξει ή δεν δείχνει οποιαδήποτε πρόθεση αποφυγής της σύγκρουσης οφείλεται εσείς να το πράξετε για να αποφύγετε τη σύγκρουση.

Ευθύνες μεταξύ πλοίων.

Κάθε μηχανοκίνητο πλοίο οφείλει να απομακρύνεται από την πορεία
Του Ακυβέρνητου πλοίου
Πλοίο περιορισμένης ικανότητας χειρισμών
Πλοίο ασχολούμενο με την αλιεία
Ιστιοφόρου σκάφους

Κάθε ιστιοφόρο πλοίο οφείλει να απομακρύνεται από την πορεία
Του Ακυβέρνητου πλοίου
Πλοίο περιορισμένης ικανότητας χειρισμών
Πλοίο ασχολούμενο με την αλιεία

Πλοίο ασχολούμενο με την αλιεία οφείλει να απομακρύνεται από την πορεία

Του Ακυβέρνητου πλοίου
Πλοίο περιορισμένης ικανότητας χειρισμών

Βασικός κανόνας είναι ότι μικρό και ταχύπλοο σκάφος πρέπει να αποφεύγει τη πορεία ενός μεγαλύτερου και αργού.

Με την εξέλιξη της τεχνολογίας οι χειριστές σκαφών αναψυχής, χρησιμοποιούν ολοένα και περισσότερο  ηλεκτρονικά μέσα για την ναυσιπλοΐα.  Τα ηλεκτρονικά μέσα το οποία μπορούν ή επιβάλλονται να είναι εφοδιασμένα τα μικρά σκάφη είναι:

• Ασύρματος marine VHF (very high frequency)
• GPS (Παγκόσμιο Σύστημα εντοπισμού θέσης πάνω  στη υδρόγειο).
• Ραντάρ
• Βαθύμετρο

Ακόμη στα πιο μεγάλα σκάφη μπορεί να χρησιμοποιηθούν και διάφορα άλλα συστήματα για αποστολή δορυφορικού ή ραδιομαγνητικού μηνύματος σε περιπτώσεις εκτάκτου ανάγκης.

Marine Ασύρματος VHF

Στα μικρά σκάφη (μέχρι τα 6 μέτρα) η νομοθεσία επιβάλλει  να είναι εφοδιασμένα με ασύρματο φορητό τουλάχιστο 2 watts. Μπορεί όμως αν αυτό είναι εφικτό να τοποθετηθεί και σταθερός ασύρματος 25 watts όπου η εμβέλεια του θα είναι σαφώς μεγαλύτερη.

Για σκάφη πέραν των 6 μέτρων η νομοθεσία επιβάλλει στα σκάφη να είναι εφοδιασμένα με σταθερούς ασυρμάτους με ισχύ εξόδου 25 watts.

Για τα θαλάσσια σκούτερ (jet ski) δεν είναι υποχρεωτικό να διαθέτουν ασύρματο πάνω στο σκάφος.

Σε όλους του ασύρματους των σκαφών πρέπει να γνωρίζουμε ότι διαθέτουν αρκετά κανάλια τα οποία όμως δεν μπορούν όλα να χρησιμοποιηθούν ανοικτά από εμάς.

Κανάλι 16

Είναι το κανάλι κλήσεως και βοήθειας. Όλοι οι ναυτικοί πρέπει να έχουν ρυθμισμένο το ασύρματο τους και να ακούν πάντοτε το κανάλι 16

Τι γίνεται στο κανάλι 16. Υποθέστε ότι θέλουμε να φωνάξουμε κάποιο άλλο σκάφος το οποίο πλέει στην περιοχή. Τότε εμείς καλούμε στο κανάλι 16 το άλλο σκάφος που υπό κανονικές συνθήκες ακούει και αυτό στο κανάλι 16. Μόλις μας απαντήσει τότε τον καλούμε να αλλάξουμε κανάλι και μεταφερθούμε και οι δύο σε ένα άλλο κανάλι ελεύθερο όπου μπορούμε να κάνουμε ελεύθερα τη συνομιλία μας. Αμέσως μετά την λήξη της συνομιλίας μας επανερχόμαστε στο κανάλι 16 για ακρόαση.

Γιατί πάντα στο κανάλι 16;

Στην περίπτωση που κάποιος μας καλέσει να μπορούμε να τον ακούσουμε.

Αλλά ένα πιο σοβαρό θέμα είναι όταν κάποιος χρειάζεται βοήθεια τότε θα πρέπει να την ζητήσει πάνω στο κανάλι 16.

Πως καλούμε ένα άλλο σκάφος.

Ας υποθέσουμε ότι το σκάφος που πρέπει να καλέσουμε έχει το όνομα «Απ. Αντρέας» και εμείς είμαστε το σκάφος «Γοργόνα».

Ο τρόπος που θα καλέσουμε είναι Απ. Αντρέας Απ. Αντρέας από Γοργόνα... περιμένουμε για λίγο και εάν δεν μας απαντήσει επαναλαμβάνουμε την κλίση μέχρι να μας απαντήσει. Όταν μας απαντήσει τότε του λέμε Απ. Αντρέας πάμε στο κανάλι 69. Περιμένουμε για μερικά δευτερόλεπτα αφού μεταφερθούμε και εμείς στο κανάλι που έχουμε ορίσει και καλούμε ξανά τον Απ. Αντρέα για να συνεχίσουμε τη κουβέντα μας.

Στην περίπτωση που έχουμε ένα σοβαρό περιστατικό το οποίο δεν μπορούμε με τις δικές μας δυνάμεις να αντιμετωπίσουμε, και κινδυνεύει άμεσα ανθρώπινη ζωή π.χ έκρηξη πυρκαγιάς, εισδοχή νερών στο σκάφος σε θαλασσοταραχή κλπ. Τότε αμέσως στο κανάλι 16 καλούμε βοήθεια με τον εξής τρόπο.

May day May day May day εδώ  Γοργόνα Γοργόνα Γοργόνα
May day εδώ  γοργόνα
Βρισκόμαστε στην περιοχή φάρου κιτίου 5 ναυτικά μίλια 250 μοίρες από φάρο
2 άντρες ένα κορίτσι και ένα αγόρι
το σκάφος βάζει νερά σε 5 λεπτά περίπου πέφτουμε με σωσίβια στο νερό.

Περιμένουμε για περίπου ένα λεπτό εάν δεν μας απαντήσουν επαναλαμβάνουμε την ίδια διαδικασία.
Στην περίπτωση που μας απαντήσουν τότε δεν αλλάζουμε κανάλι αλλά παραμένουμε στο 16. Η επιχείρηση συντονισμού και διάσωσης γίνεται από αυτό το κανάλι.

Στην περίπτωση τώρα που έχουμε ένα σοβαρό περιστατικό το οποίο δεν μπορούμε με τις δικές μας δυνάμεις να αντιμετωπίσουμε αλλά δεν κινδυνεύει άμεσα ανθρώπινη ζωή. Πχ χάλασε η μηχανή του σκάφους μας και βρισκόμαστε ακυβέρνητοι δεν υπάρχει κίνδυνος να βυθιστεί το σκάφος. Σε αυτή την περίπτωση δεν καλούμε με το κωδικό May day  αλλά με το PAN (τρία γράμματα της Αγγλική λέξης PANIC-Πανικός) η διαδικασία είναι η εξής

PAN PAN PAN εδώ  Γοργόνα Γοργόνα Γοργόνα
PAN εδώ  Γοργόνα
Βρισκόμαστε στην περιοχή φάρου κιτίου 5 ναυτικά μίλια 250 μοίρες από φάρο
2 άντρες ένα κορίτσι και ένα αγόρι
χάλασε η μηχανή δεν μπορούμε να αγκυροβολήσουμε ο άνεμος μας παρασέρνει προς τα ανοικτά.

Περιμένουμε για περίπου ένα λεπτό εάν δεν μας απαντήσουν επαναλαμβάνουμε την ίδια διαδικασία.
Σε αντίθεση με το May Day σε αυτή την περίπτωση όταν μας απαντήσουν τότε δεν παραμένουμε στο 16 αλλά αλλάζουμε κανάλι.

Υπάρχει και η περίπτωση τώρα που συμβεί κάποιος τραυματισμός πάνω στο σκάφος αλλά δεν κινδυνεύει άμεσα η ζωή του. Μπορούμε στο κανάλι 16 να καλέσουμε βοήθεια με τον κωδικό PAN  MEDICO ακριβώς με την ίδια διαδικασία που αναφέραμε πιο πάνω.

Προσοχή όμως αν πρόκειται για σοβαρό ατύχημα πχ καρδιακό επεισόδιο, σοβαρή αιμορραγία που έχει σημασία ο χρόνος αντίδρασης, θα πρέπει να χρησιμοποιήσουμε το σήμα κινδύνου May day.

Στην κρίση του υπεύθυνου χειριστή του σκάφους εναπόκειται η απόφαση για κλήση βοήθειας. Αυτή όμως δεν πρέπει σε καμιά περίπτωση να χρησιμοποιηθεί άβουλα. Όταν καλούμε βοήθεια, αμέσως υπηρεσίες του κράτους ενεργοποιούνται με αρκετό χρηματικό κόστος (μερικές χιλιάδες ευρώ) και κίνδυνο για τα μέσα και τις ζωές των ατόμων που τα χρησιμοποιούν όπως πχ ελικόπτερο σκάφη ασθενοφόρα. Σε περίπτωση που αποδειχτεί ότι χωρίς ιδιαίτερο λόγο καλέσατε βοήθεια ίσως σας ζητηθεί από το κράτος να πληρώσετε τα έξοδα της δήθεν διάσωσης σας.

Στην περίπτωση τώρα που εμείς ακούσουμε μια κλήση βοήθειας τότε αν έχουμε την δυνατότητα παίρνουμε σημειώσεις για τις λεπτομέρειες του περιστατικού. Αν μπορούμε να ανταποκριθούμε (αν είμαστε κοντά δηλαδή στην περιοχή) τότε απαντούμε και δηλώνουμε την πρόθεση μας να σπεύσουμε για βοήθεια. Αν δεν μπορούμε να ανταποκριθούμε ή αν δεν πήραμε ολοκληρωμένο το μήνυμα τότε περιμένουμε ίσως κάποιος άλλος να το έχει λάβει ολοκληρωμένο. Αν πρώτος έχει λάβει το μήνυμα κάποια αρμόδια αρχή π.χ. Κέντρο Συντονισμού Έρευνας και Διάσωσης (ΚΣΕΔ), Λιμενική και ναυτική αστυνομία ή το Κύπρος Ράδιο  τότε ακολουθούμε τις οδηγίες δηλώνοντας ταυτόχρονα την πρόθεση μας για βοήθεια.

Στην θάλασσα η ναυτική Παράδοση  επιβάλλει ότι όταν κάποιος μας ζητήσει βοήθεια τότε εμείς αφιλοκερδώς να του την παρέχουμε χωρίς ενδοιασμούς. Στην περίπτωση όμως τώρα που κάποιος μας βοηθήσει πχ. Ρυμούλκηση του σκάφους μας εμείς του προτείνουμε να πληρώσουμε έστω τα καύσιμα που έχει σπαταλήσει για μας ή έστω μια μικρή αποζημίωση. Προσοχή όμως από κάποιους επιτηδείους οι οποίοι παραμονεύουν τέτοιων περιπτώσεων και ζητούν υπέρογκα ποσά για μια απλή ρυμούλκηση ή βοήθεια που χρειαζόμαστε.

Ένα άλλο σήμα το οποίο πιθανό να ακούσουμε ή και γιατί όχι να εκπέμψουμε εμείς οι ίδιοι είναι το SECURITE.

Παραδείγματα λόγων εκπομπής του SECURITE

Όταν υπάρχει ναυτιλιακός κίνδυνος (κίνδυνος για τα σκάφη)

• Ένα αντικείμενο το οποίο επιπλέει στην επιφάνεια της θάλασσας (εμπορευματοκιβώτιο) όπου υπάρχει ο κίνδυνος σύγκρουσης από παραπλέοντα σκάφη.
• Μια πετρελαιοκηλίδα όπου εάν περάσει ένα σκάφος από πάνω θα σκορπιστεί με αποτέλεσμα να δυσκολέψει το έργο της περισυλλογής της.
• Ένα πρόσφατο ναυάγιο το οποίο δεν έχει βυθιστεί ολόκληρο.
• Ακραία καιρικά φαινόμενα όπως δυνατοί άνεμοι ή μπουρίνια.

Ή για οποιοδήποτε  άλλο ναυτιλιακό κίνδυνο ο οποίος πιθανό να παρουσιαστεί και που πρέπει να πληροφορηθούν τα πλέοντα στη περιοχή σκάφη.

Παραδείγματα εκπομπής SECURITE.

(Στην αγγλική)

Sécurité, sécurité, sécurité.
All ships, all ships, all ships.
This is… station identifier.
For a weather forecast and important navigational warnings for the such-and-such area,
please tune to frequency or channel… number.
This is station identifier out.

SECURITE SECURITE SECURITE εδώ Κύπρος Ράδιο.
Προς όλα τα σκάφη στη θαλάσσια περιοχή  34۫.53’.07”N  33۫.43’.50”E
Παρακαλώ πάμε στο κανάλι … (δηλώνει κανάλι )

Στο νέο κανάλι θα αναφέρει την Κατάσταση.

Εμπορευματοκιβώτιο επιπλέει στη θάλασσα και παρασέρνεται ανεξέλεγκτα.

SECURITE SECURITE SECURITE εδώ Κύπρος Ράδιο.
 Προς όλα τα σκάφη στη θαλάσσια περιοχή ανατολικά της Κύπρου.
 Ανατολικοί άνεμοι εντάσεως 8-9 μποφόρ μεταξύ των ωρών 14.00 και 19.00.

Παγκόσμιο Σύστημα εντοπισμού θέσης πάνω  στη υδρόγειο. Global Positioning System (GPS)

Ένα δίκτυο πολυάριθμων δορυφόρων που βρίσκεται σε σταθερή θέση γύρω από τον πλανήτη μας, βοηθά τους δέκτες GPS να μας δώσουν το ακριβές μας στίγμα  το υψόμετρό του, την ταχύτητα ή την κατεύθυνση της κίνησης μας, οπουδήποτε στον κόσμο. Επίσης, σε συνδυασμό με ειδικό software χαρτογράφησης, απεικονίζουν και πληροφορίες για κοντινά σημεία ενδιαφέροντος.

Το GPS αρχικά δημιουργήθηκε αυστηρά για στρατιωτική χρήση και ανήκε στη δικαιοδοσία του αμερικανικού υπουργείου Εθνικής Άμυνας. Στα μέσα της δεκαετίας του 1960 το σύστημα δορυφορικής πλοήγησης, γνωστό τότε με την ονομασία Transit System, χρησιμοποιήθηκε ευρέως από το αμερικανικό ναυτικό. Χρειάστηκε ορισμένες δεκαετίες, μέχρι δηλαδή τα μέσα της δεκαετίας του 1990 ώστε το σύστημα GPS να εξελιχθεί, να γίνει ακριβέστατο και να αρχίσει να διατίθεται για ελεύθερη χρήση από το ευρύ κοινό.

Τρόπος λειτουργίας

Η βασική φιλοσοφία που βρίσκεται πίσω από τον τρόπο λειτουργίας του συστήματος GPS, είναι η μέτρηση της απόστασης μεταξύ δέκτη και δορυφόρου. Για να προχωρήσουμε όμως στα «ενδότερα» της συγκεκριμένης τεχνολογίας, θα πρέπει να σημειώσουμε ότι ποτέ δεν είναι αρκετό το σήμα ενός δορυφόρου για να εντοπιστεί η θέση μας.

Αντίθετα, το σήμα ενός δορυφόρου, σχηματίζει πάνω στη Γη μόνο έναν νοητό κύκλο, διαμέτρου πολλών δεκάδων χιλιομέτρων. Ο χρήστης ενός δέκτη GPS μπορεί να βρίσκεται οπουδήποτε πάνω στη διάμετρο αυτού του κύκλου, κάτι φυσικά που δεν διασαφηνίζει με καμία απολύτως ακρίβεια το στίγμα του. Με τη λήψη του σήματος από έναν δεύτερο δορυφόρο, δημιουργείται ένας ακόμα κύκλος, ο οποίος σε κάποια τμήματά του τέμνονται με τον πρώτο κύκλο που εξετάσαμε παραπάνω. Εδώ τα πράγματα αρχίζουν να ξεκαθαρίζουν, αλλά όχι όσο θα θέλαμε. Η θέση μας πάνω στη Γη βρίσκεται σε κάποιο από τα σημεία όπου ενώνονται οι δύο νοητοί κύκλοι, ωστόσο πρόκειται και πάλι για μια αόριστη προσέγγιση.

Θα χρειαστεί και το σήμα ενός τρίτου δορυφόρου, για να δημιουργηθεί ένας ακόμα κύκλος, ο οποίος θα τέμνεται με τους άλλους δύο, ώστε να εντοπιστεί με υψηλή ακρίβεια η θέση μας. Το σημείο όπου τέμνονται και οι τρεις κύκλοι έχει τώρα πολύ μικρή έκταση και εκεί ακριβώς βρισκόμαστε εμείς. Όπως διαπιστώνει κανείς, αρκεί η σύνδεση ενός δέκτη με τρεις δορυφόρους προκειμένου να λάβουμε τις ακριβείς πληροφορίες που χρειαζόμαστε. Ωστόσο στην πραγματικότητα, για την αποφυγή τυχών σφαλμάτων και αποκλίσεων, ένας δέκτης GPS συνδέεται με 5 δορυφόρους, δημιουργώντας ισάριθμους νοητούς κύκλους. Έτσι, η πιθανότητα λανθασμένου εντοπισμού του στίγματός μας κυριολεκτικά εκμηδενίζεται.

Το σήμα μεταξύ δέκτη GPS και δορυφόρου είναι ουσιαστικά ένα ηλεκτρομαγνητικό κύμα, διαδίδεται δηλαδή με την ταχύτητα του φωτός, στα 300.000 χιλιόμετρα ανά δευτερόλεπτο. Ως εκ τούτου, το σήμα χρειάζεται περίπου 7 μέχρι 10 εκατοστά του δευτερολέπτου για να φθάσει από τον δέκτη στον δορυφόρο και αντίστροφα. Όπως προαναφέρθηκε, απαιτούνται 5 δορυφόροι για να εντοπιστεί με απόλυτη ακρίβεια η θέση μας. Ανάλογα με τον χρόνο που χρειάζεται για την αποστολή του σήματος από τον δέκτη προς καθέναν από τους δορυφόρους αυτούς και για την επιστροφή του, εκτιμάται η απόσταση από αυτούς και δημιουργούνται οι 5 νοητοί κύκλοι θέσης. Η τομή των 5 κύκλων είναι η ακριβής θέση μας η οποία παριστάνεται στον δέκτη GPS με τη μορφή γεωγραφικού μήκους, πλάτους και υψομέτρου.

Στο σημείο αυτό αξίζει ιδιαίτερα να τονιστεί ο σημαντικός ρόλος που διαδραματίζει η σωστή λειτουργία των χρονομέτρων που διαθέτουν τόσο οι δέκτες GPS, όσο και οι δορυφόροι. Σφάλμα ακόμα και ενός δέκατου του δευτερολέπτου κατά τη μέτρηση του χρόνου που απαιτείται για την επικοινωνία μεταξύ δέκτη και δορυφόρου, θα δώσει εξαιρετικά ανακριβείς πληροφορίες. Για τον λόγο αυτό, στα χρονόμετρα χρησιμοποιείται η τελευταία λέξη της τεχνολογίας, ενώ παράλληλα χρησιμοποιούνται όλες οι απαραίτητες μέθοδοι για τον έλεγχο της σωστής λειτουργίας τους. Αν ποτέ παρατηρηθεί ότι το χρονόμετρο κάποιου δορυφόρου παρεκκλίνει, αυτός θα τεθεί άμεσα εκτός λειτουργίας και θα αντικατασταθεί με έναν από τους εφεδρικούς.

Συσκευή Ραντάρ

 Ένα ταχύπλοο σκάφος ενδεχομένως να διαθέτει και συσκευή Ραντάρ. Ο Ραδιοεντοπιστής ή γνωστότερο με το διεθνές όνομα Ραντάρ που προέρχεται από σύντμηση των αγγλικών λέξεων “RΑdio Detection Αnd Ranging”, αποτελεί ένα βασικό ηλεκτρονικό σύστημα ηλεκτρομαγνητικού εντοπισμού και παρακολούθησης ακίνητων και κινητών στόχων, σε αποστάσεις και συνθήκες φωτισμού απαγορευτικές για τον απευθείας οπτικό εντοπισμό, δηλαδή με το ανθρώπινο μάτι ή και οπτικά όργανα. Η μεγάλη αξία του ραντάρ οφείλεται στις σημαντικές δυνατότητες ανίχνευσης και παρακολούθησης στόχων σε μεγάλες αποστάσεις και με μεγάλη ακρίβεια.

Αρχή λειτουργίας  είναι η αποστολή ραδιοκυμάτων σε όλη τη περίμετρο του σκάφους παράλληλη προς την επιφάνεια της θάλασσας. Όταν ένα σώμα παρεμβάλλει των κυμάτων αυτά ανακλώνται  και τα λαμβάνει πίσω η συσκευή ραντάρ εμφανίζοντας τα πάνω σε μια οθόνη.

ΠΡΟΣΟΧΗ όμως πρέπει να γνωρίζουμε τις δυνατότητες που έχει η Συσκευή πάνω στο σκάφος μας ώστε να αποφύγουμε δυσάρεστα και επικίνδυνα αποτελέσματα.

Βαθύμετρο

Είναι ένα απλό όργανο το οποίο μας βοηθά να μετρούμε το βάθος του βυθού. Η λειτουργία του στηρίζεται όπως και το ραντάρ στην αποστολή ηλεκτρομαγνητικών κυμάτων. Με την διαφορά ότι αυτά αποστέλλονται κάθετα προς το βυθό ανακλώνται και η συσκευή τα λαμβάνει. Η συσκευή υπολογίζει το χρόνο από την αποστολή μέχρι τη λήψη ενός κύματος και την μετατρέπει σε μέτρα ή πόδια, βάθος της θάλασσας.

Κάθε ταχύπλοο σκάφος δια νόμου πρέπει να είναι εφοδιασμένο με κάποια εφόδια τα οποία μας βοηθούν ή και θα μας χρειαστούν σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης.

Σωσίβια κάθε ταχύπλοο πρέπει να είναι εφοδιασμένο με σωσίβια τα οποία έχουν τις απαιτούμενες πιστοποιήσεις ασφαλείας. Ο αριθμός τους πρέπει να είναι όσα οι επιβάτες συν ένα. ( εξαιρούνται τα θαλάσσια σκούτερ τα οποία πρέπει να φέρουν όσοι και οι επιβαίνοντες σε αυτό).

Ένα κυκλικό σωσίβιο με σχοινί επαναφοράς. Σε περίπτωση που έχουμε άνθρωπο στη θάλασσα να μπορούμε να το ρίχνουμε και να τον επαναφέρουμε στο σκάφος. (εξαιρούνται τα σκάφη μικρότερα σε μήκος από 6 μέτρα).

Άγκυρα κάθε ταχύπλοο σκάφος πρέπει να είναι εφοδιασμένο με την κατάλληλη για το σκάφος άγκυρα, μήκος και βάρος αλυσίδας και σχοινί.

Κουπιά ή άλλο εφεδρικό μέσο πρόωσης.

Κάδο νερού με σχοινί μήκους διπλάσιο από τα έξαλλα του σκάφους.

Ηλεκτρικό φανάρι αν είναι δυνατό αδιάβροχο.

Φαρμακείο πρώτων βοηθειών  με βασικά υλικά αντιμετώπισης περιστατικών στην θάλασσα.

Σειρήνα (εξαιρούνται τα σκάφη μικρότερα σε μήκος από 6 μέτρα).

Φανοί ναυσιπλοΐας εφόσον το σκάφος θα εκτελεί νυκτερινές πλεύσεις.

Πυροσβεστήρας αφρού η σκόνης τουλάχιστον δύο κιλών.

Δύο πορτοκαλόχροα καπνογόνα θάλασσας σύμφωνα με τους κανονισμούς SOLAS.

Δύο ερυθρές φωτοβολίδες αλεξιπτώτου  σύμφωνα με τους κανονισμούς SOLAS.

Μαγνητική πυξίδα εξαιρούνται τα σκάφη με μήκος μικρότερα των 6 μέτρων.

Χειροκίνητη αντλία νερών από τις σεντίνες του σκάφους. Εξαιρούνται σκάφη με μήκος μικρότερα των 6 μέτρων.

Ασύρματο VHF marine 25 Watt για σκάφη μεγαλύτερα των 6 μέτρων. Σκάφη μικρότερα των 6 μέτρων μια φορητή συσκευή ασυρμάτου 3 Watt είναι ικανοποιητική.

Επιπρόσθετα πάνω στο σκάφος μας καλά θα είναι να διαθέτει σύστημα εντοπισμού θέσης (GPS), Κιάλια, Χάρτες των περιοχών όπου πλέουμε, επιπλέον καύσιμα αντιηλιακά φαγητό και νερό και οτιδήποτε πιστεύουμε ότι θα μας βοηθήσει.